INNOWACYJNA TECHNOLOGIA
W SŁUŻBIE NATURY

CHOROBY AUTOIMMUNOLOGICZNE

Choroby autoimmunologiczne mają różne objawy i genezę. Łączy je nieprawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, który produkuje przeciwciała oraz komórki niszczące własne tkanki organizmu. Prawidłowa profilaktyka i dbanie o siebie pozwala chronić się przed wieloma jednostkami chorobowymi.

Choroby demielinizacyjne, stwardnienie rozsiane

Mielina, nazywana również otoczką lub osłonką mielinową, to warstwa otaczająca włókna nerwowe. Zaczyna się kształtować już u płodu i jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania mózgu. Jest składnikiem osłonek włókien nerwowych w obrębie ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. Gdy dochodzi do zaburzeń funkcjonowania układu odpornościowego, organizm zaczyna produkować przeciwciała przeciw własnym tkankom, białka mielinowe rozpoznawane są jako obce, a w rezultacie dochodzi do procesów ich niszczenia, czyli demielinizacji. Do chorób demielinizacyjnych należy m.in. stwardnienie rozsiane (SM), które jest chorobą ośrodkowego układu nerwowego. Polineuropatie dotyczą uszkodzeń nerwów obwodowych: ruchowych (niedowłady i porażenia) i/lub czuciowych (zmiany czucia i bóle neuropatyczne).

Opis choroby

Stwardnienie rozsiane to przewlekła choroba układu nerwowego, polegająca na nieprawidłowym przekazywaniu impulsów nerwowych. Choroba należy do grupy dolegliwości zapalno-demielinizacyjnych. Znaczący wpływ 
na zaistnienie choroby mają ogniska demielinizacyjne znajdujące się w okolicach mózgu i rdzenia kręgowego. Stwardnienie rozsiane atakuje mielinę, która odpowiedzialna jest za budowę osłonek włókien nerwowych. Choroba ta powoduje mechanizm niszczenia osłonki, a „nagie” włókna nie są w stanie dobrze przewodzić sygnałów       
z ośrodkowego układu nerwowego. Taki stan rzeczy prowadzi w konsekwencji do problemów neurologicznych          
i powstawania objawów choroby.

Objawy

Choroba zwykle zaczyna się od wystąpienia pojedynczego objawu lub rzadziej od wystąpienia dwóch lub kilku objawów neurologicznych. Pierwszym pojedynczym objawem stwardnienia rozsianego może być tzw. pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego charakteryzujące się bólem gałki ocznej i osłabieniem ostrości wzroku, ograniczeniem pola widzenia, zaburzeniami widzenia barw, podwójnym widzeniem, drżeniem obrazu i zawrotami głowy, a nawet utratą widzenia w oku zajętym procesem zapalnym. Dodatkowo pojawiają się takie objawy jak drętwienia i mrowienia, zaburzenia czucia powierzchniowego, niedowłady i porażenia, zwiększone napięcie mięśniowe, zaburzenia równowagi, zaburzenia funkcji zwieraczy oraz objawy wegetatywne (pocenie się, przyśpieszona lub zwolniona akcja serca). Niedowładom może towarzyszyć wzrost napięcia mięśniowego. Równie często jak niedowłady pojawiają się zaburzenia czucia powierzchniowego polegające na osłabieniu czucia bólu, temperatury, dotyku lub na występowaniu zmienionych doznań czuciowych (przeczulicy, nadmiernego uczucia gorąca lub zimna). 
Często występują też zaburzenia poznawcze i zaburzenia nastroju (depresja).

Autoimmunologiczne zapalenia wątroby

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby (AZW) to przewlekła, zapalna choroba miąższu wątroby. Nieleczona prowadzi do destrukcji wątroby, a w efekcie do jej marskości. Organizm atakuje własne komórki miąższu wątroby doprowadzając do jej uszkodzenia. Początkowo choroba przebiega powoli objawiając się niespecyficznymi symptomami (zmęczenie, senność) i objawami ze strony przewodu pokarmowego (zaburzenia łaknienia, ucisk
w prawym podżebrzu, wzdęcia, świąd skóry). Z upływem czasu pojawiają się objawy niewydolności tego narządu (marskość).

Opis choroby

Choroba jest spowodowana atakiem komórek układu odpornościowego na własne białka, zlokalizowane na komórkach wątroby. Obejmują one komórki wątroby nazywane hepatocytami, uszkadzając go, prowadząc po wielu latach do włóknienia, marskości i pierwotnych nowotworów wątroby. W powstawaniu tej choroby uczestniczą zaburzenia układu odpornościowego i czynniki zakaźne (wirusy, pasożyty, bakterie i grzyby).
Często autoimmunologicznemu zapaleniu wątroby towarzyszą inne choroby np. choroby tarczycy.

Objawy

Osoby cierpiące na autoimmunologiczne zapalenie wątroby mają objawy charakterystyczne dla chorób autoimmunologicznych. Jednak nie są to dolegliwości typowo związane z wątrobą. Przebieg autoimmunologicznego zapalenia wątroby i dróg żółciowych zazwyczaj jest przewlekły. Najczęściej obserwuje się niespecyficzne objawy ogólne (zmęczenie, senność). Mogą także pojawić się objawy ze strony przewodu pokarmowego (zaburzenia łaknienia, ucisk w prawym podżebrzu, wzdęcia, świąd skóry). Objawy choroby mogą manifestować się 
w postaci zaburzeń hormonalnych (np. zaburzenia miesiączkowania).

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS, gościec) jest przewlekłą autoimmunologiczną chorobą zapalną atakującą stawy i różne narządy. Najbardziej charakterystycznym jej objawem jest ból, sztywność oraz obrzęk stawów rąk i stóp, nadmierną ciepłotą, zaczerwieniem skóry i dolegliwościami bólowymi zmniejszającymi ruchomość stawów, ale zapalenie może dotyczyć także innych stawów. Choroba pozostawiona sama sobie prowadzi do zniszczenia stawów
i ciężkiej niesprawności. Reumatoidalne zapalenie stawów przyczynia się do wystąpienia zawałów mięśnia sercowego i udarów mózgu.

Opis choroby

Reumatoidalne zapalenie stawów jest przewlekłą chorobą tkanki łącznej o immunologicznym podłożu. To schorzenie  o charakterze przewlekłym i postępującym. Późno zdiagnozowane i nieleczone prowadzi do całkowitego zniszczenia stawów. Choroba cechuje się przede wszystkim zapaleniem symetrycznych stawów oraz objawami układowymi. Rozpoczyna się od zapalenia w błonie maziowej stawów, które w konsekwencji prowadzi do destrukcji i zniekształcenia chrząstki stawowej i samych stawów oraz ich zesztywnienia. W przypadku braku leczenia ma wpływ na inne narządy. Prowadzi także do umieralności z powodu wpływu na inne układy. Przyczynia się do zawałów mięśnia sercowego
i udarów mózgu. Gdy choroba nie jest leczona prowadzi do niesprawności.W dużym stopniu na zaistnienie choroby wpływają infekcje bakteryjne i wirusowe, dieta, styl życia oraz defekty immunologiczne, które najczęściej są wtórne. Kobiety chorują znacznie częściej niż mężczyźni. Jako jedną z przyczyn wskazuje się także stres i palenie tytoniu, które mogą inicjować chorobę.

Objawy

Choroba najczęściej rozwija się przez kilka, kilkanaście tygodni, a nasilenie objawów następuje stopniowo. Rzadziej zdarza się, że objawy stają się bardzo uciążliwe w ciągu kilku lub nawet kilkunastu dni. Początek choroby jest bardzo nieswoisty i pierwsze objawy można pomylić z grypą czy przeziębieniem. Najpierw występują symptomy ogólne,
a dopiero później te ze strony układu stawowego. Podstawowym objawem reumatoidalnego zapalenia stawów jest stan zapalny obejmujący stawy i tkanki okołostawowe. Charakterystyczne jest to, że choroba atakuje te same stawy po obu stronach ciała. Początkowo zajmuje stawy stóp i dłoni, z możliwą późniejszą progresją na większe stawy – kolanowe, łokciowe, biodrowe, ramienne. U większości chorych dochodzi również do zajęcia stawów kręgosłupa. Reumatoidalne zapalenie stawów może objawić się zapaleniem jednego dużego stawu lub wędrującymi bólami różnych stawów. Stan zapalny stawów przejawia się ich obrzękiem, nadmierną ciepłotą, zaczerwieniem skóry
i dolegliwościami bólowymi zmniejszającymi ruchomość stawu. Do charakterystycznych objawów dotyczących układu ruchu zaliczamy: ból i sztywność, obrzęki, tkliwość dotyku, ucisku, ograniczenie ruchomości stawu, zniekształcenia które powstają w wyniku długotrwale przebiegającego zapalenia stawu. Z uwagi na to,
że reumatoidalne zapalenie stawów jest chorobą całego ciała lub inaczej mówiąc chorobą systemową, a nie tylko schorzeniem obejmującym stawy, to w jego przebiegu mogą wystąpić także inne objawy i choroby. Obejmują one układ sercowo-naczyniowy (przyczynia się do szybszego rozwoju miażdżycy, której obecność predysponuje do wystąpienia choroby niedokrwiennej serca w tym do zawału), nerki, oczy (dochodzi do zespołu suchości oka, zapalenie rogówki, twardówki i nadtwardówki), płuca (śródmiąższowe zapalenia płuc). Dodatkowo pojawia się osteoporoza, zaburzenia obrazu krwi, mogą pojawić się polineuropatie i ucisk na rdzeń kręgowy, mrowienia, drętwienia, zaburzeń czucia czy bólu głowy, a także tzw. guzki reumatoidalne – podskórne, niebolesne zmiany skórne najczęściej zlokalizowane w okolicy stawów dłoni. Choroba ta może także prowadzić  do rozwoju zapalenia płuc, oskrzelików i opłucnej oraz włóknienia płuc. Najczęstsze objawy ze strony układu oddechowego obejmują bóle
w klatce piersiowej, suchy kaszel, duszność.

Choroby tarczycy

Tarczyca jest to niewielki, ale bardzo istotny gruczoł dokrewny naszego organizmu. Hormony wydzielane przez tarczycę regulują pracę niemal wszystkich komórek. Bardzo ważnym jest, aby gruczoł ten pracował prawidłowo i bez zakłóceń. Niestety coraz częściej mamy do czynienia z chorobami tarczycy. Tarczyca umiejscowiona jest pod krtanią
z przodu szyi, w jej dolnej części. Zbudowana jest z dwóch płatów i mimo, że jej prawidłowa waga jest niewielka, około 30g, może się znacznie powiększać w zależności od momentu cyklu i stanu zdrowia. Główną rolą tarczycy
w organizmie jest wydzielanie hormonów – trójjodotyroniny (T3) oraz tyroksyny (T4). Choć TSH ma bezpośredni związek z funkcjonowaniem tarczycy, za jego wydzielanie odpowiedzialna jest przysadka mózgowa. TSH stymuluje komórki tarczycy do produkcji i wydzielania T3 i T4. Tarczyca działa prawidłowo, gdy ma zapewniony odpowiedni poziom jodu oraz TSH. Pogorszenie stanu tarczycy może zmieniać metabolizm, wywoływać problemy trawienne, wpływać na apetyt, stan skóry i włosów. Produkowane przez tarczycę hormony, które są rozprowadzane przez sieć naczyń krwionośnych i chłonnych, regulują wiele procesów w organizmie. Tyroksyna bierze udział w różnego rodzaju przemianach metabolicznych. Ma także wpływ na prawidłową pracę gruczołów płciowych oraz układu sercowo-naczyniowego. Jej najważniejszym zadaniem jest branie udziału w przemianie trójjodotyroniny. Ta zaś ma ogromny wpływ na pracę układu nerwowego oraz rozwój organizmu i procesy wzrostu. Hormony tarczycy mają znaczący wpływ na ludzkie ciało. Są odpowiedzialne za aktywację metabolizmu lipidów. Funkcją hormonów tarczycy jest również regulacja metabolizmu, wytwarzania ciepła oraz dbanie o dobry stan kości. Tarczyca spełnia kluczową rolę
w sprawności i witalności organizmu. Jest istotna w pracy układu nerwowego, pokarmowego, serca i mięśni. Decyduje o tempie spalania różnych substancji oraz tworzenia się innych. Do wyprodukowania hormonów T3 i T4 tarczyca potrzebuję odpowiednią ilość jodu. Najważniejszym narządem wewnątrzwydzielniczym jest podwzgórze. Koordynuje pracę wszystkich gruczołów dokrewnych. Przysadka mózgowa odbiera od podwzgórza sygnały, które reguluje produkcje oraz wyrzucanie hormonów z narządów. Funkcją przysadki mózgowej jest wydzielanie hormonów hamujących bądź uaktywniających działanie gruczołów dokrewnych. To właśnie podwzgórze i przysadka mózgowa kontrolują funkcje tarczycy. Podwzgórze produkuje neurohormon( RH), który uwalnia tyreotropinę ( TSH) z przysadki. TSH aktywuje tarczycę  do wydzielania hormonów T3 i T4. Kiedy zwiększa się stężenie TSH, zwiększa się też stężenie T4
i T3, co z kolei powoduje zmniejszenie wydzielania TSH.  Kiedy tarczyca choruje, nie boli i zwykle długo nie daje o sobie znać. Ale skutki zaburzeń w pracy tego gruczołu mają wpływ na cały organizm. Poprzez nieodpowiednie działanie gruczołów, które je produkują, pojawiają się zmiany chorobowe. Tak bardzo często dzieje się w przypadku tarczycy, która wytwarza hormony regulujące metabolizm. Chorób tarczycy tj. nadczynności, niedoczynności, choroby Hashimoto, choroby Gravesa-Basedowa – nie wolno lekceważyć. Zaburzenia funkcjonowania tarczycy powodują zmianę samopoczucia. Może pojawić się zmęczenie, brak energii lub nadpobudliwość, bezsenność, nasilone pocenie, rozdrażnienie, wzrost lub spadek masy ciała, wypadanie włosów. Bardzo często przez przypadek dowiadujemy się, że mamy problemy z tarczycą. Wskazywać może na to wyraźne pogrubienie szyi. Przyczyną problemów z tarczycą jest zaburzenie flory jelitowej, zła dieta, nadużywanie leków, czy niedobór jodu w organizmie, który powoduje, że tarczyca się rozrasta, co również wpływa na pracę pozostałych narządów. Dodatkowo, w przypadku kobiet, przyczyną są zmiany hormonalne w okresie ciąży, które nieunormowane stają się codziennością długo po urodzeniu dziecka. Normalizowanie pracy tarczycy jest balansowaniem na linie, której nie można w nieodpowiedni sposób naciągnąć
w żadną stronę. Subtelna równowaga między przysadką, tarczycą i hormonami krążącymi w krwiobiegu musi przez cały czas być zachowana.

Niedoczynność tarczycy

W przypadku niedoczynności tarczycy, gruczoł produkuje zbyt mało hormonów w stosunku do zapotrzebowania organizmu. Niedoczynność objawia się kłopotami ze snem, uczuciem zimna, osłabieniem i podatnością na zmęczenie, a to z kolej utrudnia uprawianie regularnej aktywności fizycznej, powoduje nadmierną potliwość, wzrost wagi, osłabia przemianę materii, powoduje brak miesiączki czy obniżone libido. Pojawiają się bóle stawów i mięśni, problemy
z suchą skórą i osłabionymi włosami. U kobiet pojawiają się zaburzenia cyklu miesięcznego. Niedoczynność tarczycy wiąże się z uciążliwymi dolegliwościami przemiany materii. Cierpią na nią częściej kobiety, a ryzyko jej wystąpienia zwiększa się znacznie z wiekiem oraz, w przypadku kobiet, zaraz po porodzie. Niedoczynność występuje też u dzieci
i młodzieży. Jeżeli zdecydujemy się na wykonanie badań laboratoryjnych, warto poznać normy dla poszczególnych hormonów.
                    Normy:                                                                                                                                                                                                             TSH 0,45 – 4,5 mU/l
Normy stężenia wolnych hormonów tarczycy
FT3: 2,00 – 4,40 pg/ml
FT4: 0,93 – 1,70 ng/dl
(wartości mogą się różnić między laboratoriami)

Nadczynność tarczycy

W nadczynności tarczycy gruczoł produkuje zbyt dużo hormonów w stosunku do zapotrzebowania organizmu. Symptomy są często mylone z innymi dolegliwościami, takimi jak stres czy menopauza. Objawami nadczynności tarczycy są m.in. wypadanie włosów, łamliwość paznokci, stany lękowe, uczucia gorąca i zwiększona potliwość, problemy ze snem, gwałtowny spadek masy ciała, kołatanie serca, wytrzeszcz oczu, problemy ze wzrokiem, opuchlizna w przedniej części szyi, zwiększona nerwowość, zaburzenia trawienia, duszności oraz kołatanie serca, nadmierna wrażliwość na ciepło, a także zmiany skórne i pogarszająca się kondycja włosów i paznokci.

Hashimoto

Choroba Hashimoto ma podłoże autoimmunologiczne i wiąże się z przewlekłym zapaleniem tarczycy. W konsekwencji tarczyca ulega uszkodzeniu i nie funkcjonuje normalnie . To najczęściej spotykany typ zapalenia tego gruczołu.
Co ważne, Hashimoto często przyczynia się do rozwoju niedoczynności tarczycy. Chorzy uskarżają się na ciągłe uczucie zmęczenia i senność, bóle mięśni i stawów oraz problemy z koncentracją. Często zauważalnym symptomem jest nagły przyrost masy ciała, a także suchość skóry. Hashimoto często nasila niedoczynność tarczycy, co świadczy
o konieczności natychmiastowego rozpoczęcia leczenia. Zdarza się, że niedoczynność ta jest poprzedzona dłuższym okresem nadczynności. W trakcie trwania choroby tarczyca zazwyczaj ulega zmniejszeniu. W przypadku badań laboratoryjnych obserwuje się podwyższony poziom przeciwciał a-TPO. Osoby cierpiące na Hashimoto powinny stosować dietę bogatą w selen.

Choroba Gravesa – Basedowa

Choroba Gravesa-Basedowa ma podłoże autoimmunologiczne i jest przyczyną nadczynności tarczycy. W trakcie choroby tarczyca ulega powiększeniu. Osoba chora często jest nerwowa i przemęczona, odczuwa kołatania serca, czasem również tachykardię oraz podwyższone tętno i drżenie mięśni. Typowy jest także spadek wagi oraz nadmierna potliwość, nietolerancja ciepła, wole, uczucia gorąca, drżenie kończyn, rozdrażnienie, pobudzenie ruchowe, wilgotność skóry, zwiększone łaknienie, zaburzenia pracy przewodu pokarmowego. Dodatkowo u kobiet mogą wystąpić zaburzenia miesiączkowania. Przy chorobie tej tarczyca bardzo rzadko pozostaje w normalnych rozmiarach, zazwyczaj znacznie się zwiększa, pojawiają się też różnego rodzaju dolegliwości skórne i problemy z oczami. W okolicach powiek, tkanek oczodołów i w mięśniach poruszających gałką oczną pojawia się obrzęk i tworzą się nacieki zapalne
z limfocytów. Kiedy obrzęk pojawia się też za gałką oczną jest ona wypchnięta poza oczodół kostny, co powoduje wytrzesz. Obrzęk spowalnia ruchy powiek, pojawia się zapalenie spojówek, któremu towarzyszy łzawienie
i światłowstręt. Zmiany w mięśniach poruszających gałką oczną powodują zaburzenia widzenia.